GIỐNG CÂY SAO ĐEN

Cây giống Sao Đen được ươm trồng và nhân giống tại Vườn ươm Trần Dũng có chất lượng tốt, tỉ lệ sống cao, khả năng kháng sâu bệnh vượt trội.

1. Nguồn gốc và phân loại

Cây giống Sao Đen (tên khoa học Hopea odorata) là một loài cây thuộc họ Dầu (Dipterocarpaceae), phân bố chủ yếu ở khu vực Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam, Lào, Campuchia, Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Philippines và Ấn Độ. Ở Việt Nam, cây sao đen phân bố rộng rãi ở các tỉnh từ Bắc vào Nam, đặc biệt là các vùng núi cao như Tây Bắc, Tây Nguyên và Trung Trị. Từ thế kỷ XX tại Hà Nội, cây cũng được trồng tại phố Lò Đúc.

Cây sao đen thường mọc ở vùng đất thấp và vùng núi có độ cao tới 1000 mét, thích hợp với khí hậu nóng ẩm, mưa nhiều. Tuy nhiên, loài cây này cũng có thể sinh trưởng tốt trên đất đá vôi, đất phù sa.

2. Đặc điểm cây Cây Sao Đen

Cây sao đen là một trong những loài cây quý hiếm, có nhiều đặc điểm hình thái nổi bật, vì vậy nó được bảo vệ và trồng lại trong nhiều nước.

2.1 Đặc điểm thân 

Cây sao đen có thân to, thẳng, vỏ ngoài màu xám nhạt và bề mặt trơn. Thân cây có thể đạt đường kính tới 1,5m và cao tới 45m. Đặc điểm nổi bật của thân cây sao đen là vằn gỗ rõ nét, tạo nên một họa tiết đẹp mắt trên bề mặt thân và được rất đánh giá trong ngành chế tác gỗ.

Gỗ của cây sao đen có màu nâu vàng, có độ bền cao, chịu được tác động của môi trường, chống mối mọt và có tính chống chịu tốt. Vân gỗ của cây sao đen có đặc điểm là có nhiều sọc vân màu nâu đậm và đen, tạo nên một họa tiết độc đáo và đẹp mắt. Nhìn chung, vân gỗ của cây sao đen khá đồng nhất, tuy nhiên vẫn có sự khác biệt về màu sắc, kích thước và hình dạng giữa các cây và trong từng mảnh gỗ.

2.2 Đặc điểm lá, hoa và quả

Lá cây sao đen (Hopea odorata) có hình dạng hình bầu dục và có đầu lá nhọn hoặc hơi nhọn ở cả hai đầu. Kích thước của lá dao động từ 6 đến 18 cm chiều dài và từ 2 đến 8cm chiều rộng. Mặt trên của lá có màu xanh đậm, bóng nhẫy và mịn, trong khi đó mặt dưới lá có màu xanh nhạt và mượt hơn.

Cây sao đen ra hoa vào mùa Xuân - Hè, thường thấy hoa từ tháng 2 đến tháng 6. Hoa của cây sao đen có màu trắng và hình dáng tương đối nhỏ, hình sao với 5 cánh hoa dài và có 5 nhị hoa. Hoa cây sao đen thường mọc thành từng chùm, tạo nên vẻ đẹp rực rỡ cho cây khi nở hoa.

Quả của cây sao đen có hình dạng trứng, gân và lông mịn. Quả non có màu xanh lá nhạt, còn quả chín có màu vàng nâu. Thường thì cây sao đen ra quả khoảng mỗi 2 năm/lần và thời gian thu hoạch quả thường rơi vào tháng 4 và tháng 7.

2.3 Khí hậu, đất đai, độ ẩm

Cây sao đen là loại cây ưa khí hậu nhiệt đới và ẩm, thích nghi tốt với đất đá vôi và đất phù sa, độ pH từ 4,5-5. Cây cũng cần nhiều độ ẩm, đặc biệt là trong giai đoạn trưởng thành. Ngoài ra, cây cũng có thể sinh trưởng và phát triển tốt trên đất cát và đất thịt.

Về khí hậu, cây sao đen cần được trồng ở những vùng có nhiệt độ trung bình từ 25-35 độ C, độ ẩm cao và không khí trong lành. Ở Việt Nam, cây sao đen thường được trồng ở các vùng có khí hậu nhiệt đới ẩm, chịu được nắng nóng và mưa nhiều.

3. Giá trị của cây Sao Đen

Trồng cây Sao Đen mang lại nhiều lợi ích kinh tế cho con người và môi trường. 

3.1 Kinh tế

Cây sao đen có giá trị kinh tế cao vì gỗ của cây này có tính chất đặc biệt, chịu được sự co ngót, cong vênh và chịu lực tốt. Do đó, cây sao đen được sử dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp sản xuất đồ nội thất cao cấp, như ghế, bàn, tủ, giường, ván sàn, cửa... Ngoài ra, cây sao đen cũng được sử dụng trong ngành xây dựng, chế tạo cầu, nhà xưởng, kết cấu nông nghiệp, gỗ dán, nội thất tàu thủy và các sản phẩm trang trí nội thất khác.

3.2 Làm đẹp cảnh quan

Cây sao đen còn có giá trị cảnh quan cao, thường được trồng trong các công viên, khu vườn, sân vườn, tạo nên không gian xanh mát và thu hút sự chú ý của du khách và người đi dạo. Với chiều cao tối đa khoảng 30 mét, cây sao đen có thể tạo nên bóng mát cho những người đứng dưới, giúp giảm nhiệt độ và cung cấp không khí trong lành cho môi trường xung quanh. Ngoài ra, với đặc tính thân rắn chắc và vân gỗ đẹp, cây sao đen còn được sử dụng để trang trí cho các khuôn viên, công trình kiến trúc và nội thất nhà cửa.

3.3 Dược liệu 

Nhựa của cây sao đen được sử dụng trong công nghiệp làm sơn, vecni, và cũng được sử dụng trong sản xuất thuốc ảnh. Ngoài ra, nhựa cây sao đen cũng được sử dụng như một thành phần trong các bài thuốc dân gian để chữa cầm máu hiệu quả. Nhựa cây sao đen được nghiền thành bột và đắp lên vết thương để giúp cầm máu.

Vỏ của cây sao đen cũng có giá trị trong điều trị các bệnh về răng miệng như sâu răng và viêm lợi. Sau khi sơ chế và làm sạch, vỏ cây sao đen có thể được ngâm trong rượu nếp với nồng độ 30-40 độ hoặc được sắc thành nước để sử dụng như một dung dịch súc miệng hiệu quả